Likwidacja OFE - co stanie się z moimi pieniędzmi?

Otwarte Fundusze Emerytalne, działający od 1999 roku, w najbliższym czasie ma zostać zlikwidowany. Wszystkie osoby oszczędzające w OFE zastanawiają się co stanie się z pieniędzmi zgromadzonymi na kontach. Dylemat ten ma blisko 16 milionów Polaków, a suma ich oszczędności to blisko 162 miliardy złotych. Jakie rozwiązania wszystkim oszczędzającym w OFE daje rząd? Czy likwidacja OFE równoznaczna jest z utratą zgromadzonych środków finansowych?

Otwarte Fundusze Emerytalne

OFE to system oszczędzania, który miał zapewnić uczestnikom programu wyższą emeryturę, niż ta którą przyznałby im Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Fundusze te kierowały się zasadą, że na emeryturze dostaniesz tyle, ile sam uzbierasz. Kilka lat temu, w 2014 roku, wprowadzono zmiany w OFE. Podczas pierwszego tzw. okienka transferowego członkowie OFE musieli wybrać jedną z dwóch opcji:

• przekazanie całej składki emerytalnej do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych: 60% składki miało trafić na indywidualne konto, a 40% na subkonto
• przekazanie 85% składki emerytalnej do ZUS, a 15% do OFE.

Więcej niż połowę środków przekazano do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na powstałe w tym celu subkonto. Dalsze przekazywanie składek do OFE stało się dobrowolne. Opłaty pobierane przez instytucje zarządzające kontami w OFE obniżono. Dodatkowo pojawił się tzw. suwak bezpieczeństwa, czyli mechanizm związany z przepływem pieniędzy. Jego zastosowanie miało na celu stopniowe, co miesięczne przekazywanie zgromadzonych środków na indywidualnych kontach uczestników OFE do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Środki umieszczano na subkoncie ubezpieczonego. Takie transfery środków miały się rozpocząć już na 10 lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Efektem tego miało być posiadanie całego zgromadzonego kapitału w ZUS, a następnie otrzymywanie jednej, dożywotniej emerytury.

Obecny plan rządu dotyczy kwoty ponad 162 miliardów złotych, czyli tych oszczędności, które pozostały w OFE i stale się powiększają o kolejne składki, a także środków ulokowanych w akcjach spółek giełdowych.

Obecna składka z kont OFE

Obecna składka w ramach OFE, której wysokość wynosi 19,52% podstawy wymiaru, dzielona jest na trzy konta:

1. Indywidualne konto w ZUS (I filar) – 12, 22%,
2. Indywidualne subkonto w ZUS (II filar) – 7,5% w przypadku osób, które zrezygnowały z  członkostwa w OFE lub Indywidualne subkonto w ZUS (II filar) – 4,38% w przypadku osób, które należą do OFE,
3. Konto w OFE – 2,92%.

2 możliwe opcje dysponowania zaoszczędzonymi środkami w OFE

Likwidacja OFE wzbudza niepokój wielu Polaków, którzy w ten sposób oszczędzali na przyszłość. Rząd daje 2 możliwe rozwiązania związane z dysponowaniem zebranymi środkami finansowymi.

1. Jednym z nich jest przekazanie oszczędności do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przeniesienie środków będzie wymagało złożenia odpowiedniej deklaracji. Następnie środki zostaną umieszczone w I filarze Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na podstawowym koniec emerytalnym. Warto wiedzieć, że przy wyborze tej opcji, transfer środków nie zostanie opodatkowany. Konieczne jednak będzie opłacenie podatku podczas wypłaty środków - już na emeryturze. Środki w ZUS nie będą podlegały dziedziczeniu.
2. Druga opcja to przekazanie środków z OFE do IKE, czyli na Indywidualne Konto Emerytalne. W tym przypadku zostanie pobrana tzw. opłata przekształceniowa w wysokości 15% kwoty. Opłata ta zostanie rozłożona na 2 raty – po 7,5% każda, które trzeba będzie opłacić odpowiednio w 2020 i 2021 roku. Opłaty te przejmie rząd, a obecnie szacuje się, że wpływy z takich transferów wyniosą ok. 19,3 mld złotych. Warto również wiedzieć, że wypłata przekazanych do IKE środków będzie możliwa dopiero po osiągnięciu wieku emerytalnego. Wypłaty te nie zostaną już opodatkowane, będzie można dowolnie nimi dysponować, wypłacić w całości lub w ratach, a także będą one podlegały dziedziczeniu. Uśredniając każdy członek OFE otrzyma ponad 10 tysięcy złotych.

Wybór przeniesienia środków do IKE będzie domyślny, co oznacza, że w przypadku braku złożenia odpowiedniej deklaracji, środki oszczędzone w OFE automatycznie trafią do IKE.

Najważniejsze założenia projektu ustawy

Projekt ustawy dotyczy 15,8 mln członków OFE i 162 mld złotych, które zostały zgromadzone na ich indywidualnych kontach.  Dostępne są 2 rozwiązania: przekazanie środków do ZUS lub do IKE. Przy wyborze pierwszej opcji aktywa ubezpieczonych nie będą podlegały dziedziczeniu. Powszechne towarzystwa emerytalne przekształcą się w towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI), a Otwarte Fundusze Emerytalne przekształci się w fundusze inwestycyjne otwarte (SFIO). W przypadku wyboru opcji drugiej czyli IKE zostanie pobrana tzw. opłata przekształceniowa w wysokości 15% środków, ale wypłaty zgromadzonych środków nie będą już opodatkowane (po osiągnięciu wieku emerytalnego). Aktywa umieszczone w IKE będą całkowicie prywatne, dziedziczone, a także będzie można nimi dowolnie dysponować po osiągnięciu wieku emerytalnego. Możliwe będzie również przekazywanie dodatkowych wpłat do IKE, ale ich wysokość nie będzie mogła przekroczyć 3-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Osoby, które już posiadają konto w IKE otrzymają drugie konto lub też 2 konta zostaną ze sobą połączone. Zadeklarowanie przejścia do ZUS możliwe będzie od 10 stycznia 2020 roku.  Aktywa z OFE zostaną przeniesione do Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD), a następnie dołączone do kapitału zgromadzonego na indywidualnym koniec ZUS (w przyszłości TFI Polskiego Funduszu Rozwoju SA). Już od 1 stycznia 2020 roku składki emerytalne nie będą przekazywane do OFE, a także mechanizm suwaka zostanie zlikwidowany. Głównym założeniem ustawy o likwidacji OFE ma być wzrost bezpieczeństwa finansowego i oszczędności długoterminowych Polaków, a także zapewnienie stabilności systemu emerytalnego, systemu finansów publicznych, rozwój rynku kapitałowego i rozwój gospodarczy.