Dlaczego nie warto rezygnować z PPK?

19.04.2021

Wiele osób zastanawia się, czy warto przystąpić do PPK. Dotychczasowa partycypacja wskazuje na to, że większość osób wypisuje się z planów. Tymczasem warto poznać koszty i korzyści PPK i podjąć świadomą decyzję

Pracownicze plany kapitałowe (PPK) to system, który ma służyć długoterminowemu gromadzeniu prywatnego kapitału jak największej liczbie osób zatrudnionych. PPK współfinansowany jest przez wpłaty pracownika, pracodawcy i dopłaty od państwa.

Pracownik odprowadza domyślnie 2% wynagrodzenia brutto, choć może dobrowolnie zwiększyć wpłatę do 4% lub w wybranych przypadkach zmniejszyć nawet do 0,5%. Z kolei pracodawca domyślnie wpłaca na rachunek PPK pracownika kolejne 1,5% jego wynagrodzenia brutto (również może dobrowolnie zwiększyć wpłatę do 4%). Państwo przelewa z kolei każdemu uczestnikowi na rachunek w PPK 250 zł tytułem jednorazowej wpłaty powitalnej i 240 zł co roku.

Wszystkie pieniądze inwestowane są w tzw. fundusze zdefiniowanej daty. Te z kolei inwestują środki przede wszystkim na rynkach akcji i obligacji w Polsce i za granicą. Ze środków można korzystać z zachowaniem ulg podatkowych po ukończeniu 60. roku życia (z pewnymi wyjątkami).

PPK to nie pierwszy tego typu program – już od ponad 20 lat funkcjonują również prywatne – pracownicze programy emerytalne (PPE).

Czytaj więcej: PPK a PPE - różnice

Przyjrzyjmy się, jak PPK działają w praktyce

Przykład 1

Przyjmijmy punkt widzenia osoby, która zarabia średnią krajową. Jej wartość prognozowana na 2021 r. wynosi 5 259 zł brutto (zgodnie z obwieszczeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 18 listopada 2020 r.). Osoba zarabiająca właśnie tyle w ciągu roku wpłaciłaby do PPK 1 262 zł (2% wpłaty). Od pracodawcy dostałaby kolejne 947 zł (1,5% wpłaty) i od tej kwoty – stanowiącej dodatkowy przychód – musiałaby zapłacić PIT, w naszym przykładzie ok. 160 zł rocznie potrąconych z pensji. Dodatkowo państwo dołożyłoby 240 zł. Mamy zatem 1 262 zł od pracownika plus 1 187 zł od pracodawcy i państwa. Stopa zwrotu tylko z samego uczestnictwa w PPK, nie zakładając negatywnych scenariuszy rynkowych skutkujących obniżeniem wartości inwestycji, wyniosłaby więc 94% w ciągu roku!

Ten prosty przykład nie uwzględnia jednorazowej wpłaty od państwa w wysokości 250 zł ani indywidualnej stopy zwrotu z inwestycji zrealizowanej dzięki uczestnictwu w poszczególnych funduszach zdefiniowanej daty.

Na rynkach finansowych mogą być wzrosty lub spadki, ale przedstawione wyliczenia pokazują, że strata z inwestycji musiałaby wynieść aż 48% w skali roku, zanim zaczęłaby uszczuplać kapitał pochodzący z wpłat pracownika. Przy czym, biorąc pod uwagę historię, byłby to skrajnie kryzysowy scenariusz.

Czytaj również: ile można uzbierać w PPK w dłuższym okresie.

Czy możliwa jest wcześniejsza wypłata z PPK?

Częstym argumentem przeciwko PPK jest to, że do gromadzonych tam środków uczestnicy nie mają dostępu aż do osiągnięcia 60. roku życia. Tymczasem nie jest to reguła bezwzględna. Ustawodawca dał możliwość wcześniejszej wypłaty z PPK w dwóch konkretnych przypadkach:

1. Sfinansowanie kosztów leczenia uczestnika lub osoby bliskiej – możliwa jest wypłata do 25% zgromadzonych środków w PPK w przypadku zdiagnozowania poważnej choroby, całkowitej niezdolności do pracy bądź znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
2. Sfinansowanie wydatków na cele mieszkaniowe (np. wkład własny do kredytu hipotecznego) – to forma pożyczki, ponieważ pieniądze trzeba będzie zwrócić na rachunek w PPK. Żeby móc skorzystać z tej opcji, uczestnik nie może mieć jednak przekroczonego 45. roku życia.

Co więcej, w każdym momencie możliwa jest rezygnacja z PPK bez podania przyczyny. Otrzymamy wtedy z powrotem odprowadzone przez nas wpłaty wraz z częścią wpłat pracodawcy. Jednak musimy się liczyć z tym, że trzeba będzie zwrócić dopłaty od państwa, odprowadzić podatek dochodowy od ewentualnych zysków wypracowanych przez fundusze (19%), do których odprowadzane są nasze wpłaty, a także mieć świadomość, że część wpłat od pracodawcy zostanie przetransferowana do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Jeśli chcesz pogłębić temat czytaj więcej o zasadach wcześniejszej wypłaty z PPK.

PPK wypłata po 60. roku życia

Co do zasady ze środków z PPK można korzystać po ukończeniu 60. roku życia. Dwie podstawowe opcje wypłaty z PPK są takie:

1. 25% środków wypłacanych jednorazowo na rachunek bankowy uczestnika. Pozostałe 75% środków wypłacane w co najmniej 120 ratach (10 lat).
2. 100% środków wypłacanych w co najmniej 120 ratach.

Możemy też wnioskować o wypłatę wszystkich środków jednorazowo lub mniejszej niż 120 liczbie rat. Wówczas trzeba jednak będzie odprowadzić podatek od zysków kapitałowych wypracowanych przez fundusze.

Jak sprawdzić stan rachunku PPK?

Każdy uczestnik PPK, bez względu na to, w której instytucji zarządzającej ma założony plan, powinien mieć zdalny dostęp do swojego rachunku. Dane dostępu powinna załączyć instytucja finansowa w pakiecie powitalnym po zawarciu umowy. W przypadku NN Investment Partners TFI pracownicy logują się na www.nntfi24.pl. Za pośrednictwem serwisu internetowego możemy podglądać wartość rachunku w PPK i dokonywać wszelkiego rodzaju dyspozycji – np. wskazać uposażonych.

PPK a wpływ na wynagrodzenie netto uczestnika

Podstawowym kosztem, z jakim trzeba się liczyć uczestnicząc w PPK, jest nieco niższe wynagrodzenie netto. Od dotychczasowej wypłaty „na rękę” zostanie odprowadzona nasza wpłata do PPK. Standardowo jest to wartość 2% wynagrodzenia, ale uwaga: liczonego od kwoty wynagrodzenia brutto. Ponadto, od wpłaty pracodawcy (standardowo 1,5% od naszego wynagrodzenia brutto) pobierana jest zaliczka na podatek dochodowy (18 lub 32% wpłaty w zależności od progu podatkowego, w którym się znajdujemy).

Przykład 2

Znów mamy osobę zarabiającą średnią krajową 5 259 zł brutto. Załóżmy, że pracuje na etacie i odprowadza składki w pełnym wymiarze. „Na rękę” dostałaby więc ok. 3 795 zł. Będąc w PPK na standardowych warunkach (2% wpłata pracownika, 1,5% wpłata od pracodawcy) wówczas od wynagrodzenia netto trzeba odjąć ok. 105 zł (2% z 5 259 zł) oraz ok. 14 zł tytułem zaliczki na podatek dochodowy od wpłaty pracodawcy (18% z 79 zł, które wpłaca pracodawca). W sumie uczestnictwo w PPK „kosztuje” taką osobę 119 zł miesięcznie – o tyle mniejsze będzie jej dotychczasowe wynagrodzenie netto.

Warto jednak wiedzieć, że ustawodawca dał możliwość odprowadzania niższych wpłat od swojej pensji (nawet 0,5%) w przypadku, gdy wynagrodzenie brutto pracownika nie przekracza 120% wynagrodzenia minimalnego w gospodarce (w 2021 r. jest to 2 800 zł brutto).

PPK to inwestycja, a nie koszt!

Ale przecież te odprowadzane wpłaty de facto nie są kosztem, a inwestycją w rozbudowę prywatnego kapitału na przyszłość. Zgromadzone w PPK pieniądze będą solidnym dodatkiem do coraz niższych emerytur wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Sam ZUS nie pozostawia złudzeń – stopa zastąpienia, czyli relacja emerytury do ostatniego wynagrodzenia do 2050 roku spadnie do 30% (teraz wynosi około 50%). Sami powinniśmy zadbać o finanse na starość. PPK to jeden ze sposobów, który może nam w tym pomóc.